Jako rodzic na pewno spotkałeś się ze stwierdzeniem “pedagogika Montessori” lub “metoda Montessori”. Czym ona jednak jest? Czy to prawda, że polega na tym, że dziecko może robić co chce? Jak można wprowadzać metodę Montessori we własnym domu? Na te pytania i wiele innych postaramy się odpowiedzieć.

Kim była Maria Montessori?

Maria Montessori była włoską lekarką, psychiatrą. Żyła w latach 1870-1952. W wyniku badań, jakie prowadziła na temat zaburzeń psychicznych dzieci, opracowała metodę pracy ze wszystkimi dziećmi, która polegała głównie na respektowaniu wolności dziecka. Była pierwszą Włoszką, która uzyskała tytuł naukowy doktora.

Całą swoją metodę oparła na tym, że dziecko jest spontaniczne i posiada pewną wewnętrzną siłę, która zmusza go do aktywności i ujawnia ciekawość wobec świata i ludzi. Najważniejsze znaczenie ma dziecko, jego swobodny rozwój, który oparty jest na otaczającej go rzeczywistości. Dziecko poznając świat wokół siebie, przyswaja wiedzę i nabywa doświadczenia, które kształtuje cechy charakteru i temperament oraz wywiera wpływ na jego dalszy rozwój.

Założenia pedagogiki Marii Montessori

Metoda ta opiera się przede wszystkim na fakcie, że dzieciństwo, a zwłaszcza czas od narodzin do szóstego roku życia, jest najważniejszym okresem rozwojowym człowieka. W tym czasie mają miejsce wszystkie podstawowe procesy twórcze i myślowe, które w późniejszym czasie nadają kształt osobowości. Warto więc zwrócić uwagę na wszechstronny rozwój dziecka w tym czasie, ponieważ jego umysł jest wtedy najbardziej chłonny i najszybciej się uczy.

Cele pedagogiki Montessori

Działania prowadzone przy dziecku powinny pomóc mu w:

• rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
• wypracowaniu szacunku do porządku i pracy,
• wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
• osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
• wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
• uniezależnieniu od nagrody,
• formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
• szacunku do pracy innych,
• rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
• osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.

Główne metody wychowania i nauki stosowane w pedagogice Montessori

Przede wszystkim dziecko uczy się przez działanie. Zdobywa wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność. W działaniu dziecka powinno się zwrócić uwagę na jego samodzielność. Dzieci swobodnie powinny dobierać rodzaj, miejsce, czas i formę pracy czy zabawy, zachowując przy tym jednak reguły określone przez rodzica, czy nauczyciela. Rozwijają dzięki temu indywidualne uzdolnienia. Jedną z podstawowych zasad jakie należy wpoić dziecku w trakcie pracy czy zabawy jest koncentracja. Dzieci uczą się dokładności i wytrwałości przy wykonywaniu konkretnych zadań.

Przy każdej pracy i zabawie należy skupić się na porządku, przede wszystkim na tym aby pozostawić go po sobie. Oznacza to, że dziecko nie powinno przejść do następnego zadania, jeśli nie skończyło sprzątania po poprzednim. Ta metoda wystarczająco obala mit, że w pedagogice Montessori dziecko robi tylko to, na co ma ochotę.

W pracy z dzieckiem, jeśli chcemy stosować metodę Montessori należy pamiętać o tym, że dziecko posiada własną indywidualną osobowość, której należy się szacunek. Należy respektować wszystkie jego prawa i wolności.

Jak można wprowadzić elementy pedagogiki Montessori we własnym domu?

Najważniejsze jest korzystanie tutaj z ostatniej metody, czyli respektowaniu osobowości i wolności dziecka. W jaki sposób jednak tego dokonać? Nie jest to wcale skomplikowane, wystarczy wprowadzić kilka praktycznych elementów:

Traktuj dziecko jak pełnoprawnego członka rodziny

Nie chodzi tutaj tylko o pytanie go opinię na temat tego co chciałby robić, lub co chciałby zjeść na obiad, ale o dostosowanie mieszkania pod najmłodszych członków rodziny. Półki z zabawkami i z ciuchami powinny znajdować się na wysokości dopasowanej do wzrostu dzieci, tak aby mogły bez problemu po nie sięgnąć. W korytarzy przy wejściu do domu można zamontować na ścianie haczyk na kurtkę, do którego dziecko bez problemu dostanie. Kuchenne naczynka dziecka powinny być w na tyle niskiej szafce, aby mogło samo je wyciągnąć. Nie sprawia to tylko tego, że dziecko czuje się dobrze ważne, ale uczy je samodzielności.

Niewiele zabawek

Aby dziecko mogło wybrać czym chce się bawić, ale by rodzić miał jednak nad tym wyborem jakąkolwiek kontrolę, warto wprowadzić ograniczoną ilość zabawek. Dla urozmaicanie można chować zabawki co jakiś czas i wyciągać na ich miejsce inne, tak by maluch się za bardzo nie znudził. Niewielka ilość zabawek pomaga też w utrzymaniu porządku.